Wady zgryzu są to zaburzenia, które związane są z nieprawidłową budową lub czynnością jamy ustnej. Rodzaje wad zgryzu są wyróżniane w zależności od określonych narządów, których dotyczą oraz od przyczyn powodujących ich wystąpienie. Co ważne, tego typu niekorzystne zmiany mogą powodować trudności w oddychaniu, prawidłowym odgryzaniu, przeżuwaniu i połykaniu pokarmu. Mogą one również wpływać niekorzystnie na stan zdrowia dziąseł i zębów oraz powodować asymetrię twarzy.
Jakie są wady zgryzu?
Jak wspomniano powyżej, wyróżnić można kilka wad zgryzu. Poszczególne rodzaje wad zgryzu mogą mieć różnorodne przyczyny i mogą dotyczyć odmiennych obszarów jamy ustnej. Wyróżnić można zatem między innymi tyłozgryz i przodozgryz. Tyłozgryz występuje najczęściej. Wada ta polega na cofnięciu dolnego łuku zębowego względem górnego łuku. W takiej sytuacji zęby przednie obu łuków nie stykają się. W skrajnych przypadkach górne siekacze mogą być wychylone w kierunku podniebienia lub wargi. Takie ustawienie zębów może wpływać na deformację twarzy, w tym cofniecie wargi dolnej, pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej oraz trudności w wymowie niektórych głosek. W przypadku przodozgryzu dochodzi do wysunięcia dolnego łuku zębowego. W takiej sytuacji zęby położone w dolnym łuku zachodzą na zęby łuku górnego.
Dochodzi do wysunięcia dolej wargi oraz wygładzenia bruzdy wargowo-bródkowej. W zgryzie krzyżowym zęby dolne mogą w pewnych obszarach lub na całej długości łuków zachodzić na zęby górne. Twarz cechuje się asymetrią, a linia dolnych siekaczy może być przesunięta w lewo lub w prawo. W zgryzie otwartym zęby w obu łukach nie stykają się ze sobą. Tworzy się wówczas tak zwane wysokie podniebienie oraz szpara niedogryzowa, która utrudnia gryzienie pokarmów. Wadzie towarzyszy zwykle obniżone napięcie mięśni wargowych. Dochodzi również do powiększenia kąta żuchwy i wydłużenia dolnej części twarzy. W zgryzie głębokim występuje nadmierne zachodzenie zębów górnych na dolne. Dochodzi wówczas do intensywnego ścierania powierzchni zębów, rozwoju chorób dziąseł oraz asymetrii twarzy. Stłoczenie zębów wiąże się z wyrastaniem zębów pod nieprawidłowym kątem oraz wywołuje choroby dziąseł i nadmierne ścieranie zębów. Zbyt duże odległości pomiędzy zębami to wada określana jako zęby odseparowane.
Jak rozpoznać wady zgryzu?
Poszczególne rodzaje wad zgryzu mogą mieć odmienne przyczyny. Zwykle jednak powodują one zmianę wyglądu twarzy oraz są przyczyną problemów w gryzieniu pokarmów czy wymowie poszczególnych głosek. Co ważne, wybrane czynniki wpływające na zakłócenie prawidłowego rozwoju zgryzu pojawiają się już w życiu płodowym oraz w pierwszych latach życia. Wśród nich wymienić można ssanie przez malucha kciuka lub smoczka. Profilaktyka wad zgryzu powinna obejmować kontrole stanu uzębienia dziecka zwłaszcza w okresie wyrzynania się mleczaków oraz w czasie wymiany zębów. Wczesne rozpoznanie ewentualnych wad umożliwia szybkie podjęcie skutecznego leczenia.
Kto leczy wady zgryzu?
Brak leczenia wad zgryzu może prowadzić do rozwoju chorób dziąseł czy problemów związanych z prawidłową wymową. Poza tym, może dochodzić do uszkodzenia błony śluzowej policzków i warg oraz obniżenia napięcia mięśni twarzy i zaburzenia funkcjonowania stawów skroniowo-żuchwowych. Leczeniem niekorzystnych zmian zajmuje się ortodonta, który może wykorzystywać różne techniki korygowania zgryzu. Zwykle w tym celu wykorzystywany jest aparat ortodontyczny. Leczenie może obejmować również mioterapię, szlifowanie lub usuwanie zębów, a nawet zabiegi operacyjne.
