Czyszczenie jamy ustnej niemowlaka jest bardzo ważne, gdyż ma wpływ na jego zdrowie. Niewłaściwa lub nieregularna pielęgnacja prowadzi do wielu dolegliwości – próchnica butelkowa, afty, pleśniawki to tylko kilka z nich. Dlatego niezwykle ważnym jest, aby odpowiednio czyścić jamę ustną dziecka już od pierwszych dni po jego narodzinach. Podpowiadamy, jak dbać o jamę ustną niemowlaka oraz pierwsze zęby, a także wyjaśniamy, jakie dolegliwości pojawiają się w związku z brakiem higieny. Zachęcamy do lektury.
Dlaczego czyszczenie jamy ustnej niemowlaka jest tak ważne?
Wydawałoby się, że skoro niemowlaki nie mają zębów to nie trzeba im czyścić dziąseł. Nic bardziej mylnego! Noworodki, niemowlęta są bardziej narażone na namnażanie bakterii w obrębie jamy ustnej niż inni. Dzieje się tak, ponieważ głównym (a jedynym przez kilka pierwszych miesięcy życia) pokarmem jest mleko. Nie ma znaczenia, czy jest to mleko modyfikowane, czy naturalne, gdyż w składzie ma głównie cukier. Takie warunki sprzyjają gromadzeniu się wielu bakterii, drobnoustrojów oraz grzybów, które żywią się cukrem i wytwarzają szkodliwe substancje. Zgromadzone bakterie przy braku oczyszczania jamy ustnej z nich powodują nawarstwianie i są źródłem wielu groźnych schorzeń. Bakterie te są główną przyczyną próchnicy zębów mlecznych, która szybko rozprzestrzenia się na sąsiadujące zęby, a nawet na zęby stałe. Ubytki spowodowane próchnicą są źródłem chorób wielu narządów, jak nerek czy przedsionków serca. Niewłaściwe czyszczenie jamy ustnej niemowlaka jest przyczyną wielu zmian chorobowych, jak afty i pleśniawki.
Jak zadbać o higienę niemowlaka?
Czyszczenie jamy ustnej niemowlaka powinno być precyzyjne i regularne. Zanim pojawią się pierwsze zęby należy po każdym karmieniu oczyszczać jamę ustną z resztek jedzenia. Można wykorzystać jałowy gazik, pieluszkę tetrową. Dostępne są także silikonowe nakładki na palce, które precyzyjnie oczyszczą jamę ustną. Gdy zaczniemy rozszerzać dietę niemowlakowi, zaleca się, aby unikać posiłków dosładzanych oraz soków. Produkty te są niepotrzebne w zdrowej i prawidłowo zbilansowanej diecie – do picia wystarczy czysta woda. Jak najszybciej należy też dążyć do zmniejszenia ilości karmień nocnych, gdyż wtedy ślina jest mniej produkowana. Ślina ma działanie oczyszczające z bakterii i drobnoustrojów.
Jak wygląda codzienna pielęgnacja?
Podczas porannej toalety należy oczyścić jamę ustną z resztek pokarmu po śniadaniu. W ciągu dnia należy przecierać wilgotnym gazikiem higienicznym język, dziąsła, podniebienie i wewnętrzną stronę policzków. Po wieczornej kąpieli i spożyciu kolacji należy oczyścić jamę ustną dokładnie tak jak rano. Należy pamiętać, aby po czyszczeniu wieczornym nie dawać dziecku nic do jedzenia. Inaczej sytuacja wygląda, gdy niemowlęta domagają się nocnego karmienia. Po każdym karmieniu nocnym zaleca się przynajmniej przecieranie dziąseł i języka wilgotną pieluszką. Woda powinna być letnia i przegotowana.
Jak dbać o pierwsze ząbki?
Właściwe i systematyczne czyszczenie jamy ustnej niemowlaka ma ogromny wpływ na jego pierwsze ząbki oraz ich zdrowie. Zęby mleczne pojawiają się w granicach od 6 do 11 miesiąca. Narażone są na ryzyko wystąpienia próchnicy tak samo, jak zęby stałe. Należy więc regularnie oczyszczać je z płytki nazębnej. Jak już pojawi się pierwszy ząbek, trzeba zaopatrzyć się w pastę do zębów z fluorem raz szczoteczkę dopasowaną do wieku dziecka. Dentyści wraz z Polskim Towarzystwem Stomatologicznym zalecają właśnie dzieciom stosowanie pasty z fluorem o stężeniu 1000 ppm – tylko taka ochroni zęby dziecka przed próchnicą. W związku z tym, że niemowlęta nie mają opanowanej umiejętności wypluwania i istnieje ryzyko połknięcia, pastę należy nakładać na szczoteczkę wielkości ziarenka ryżu.
Co do szczoteczki, to powinna mieć ona miękkie włosie, najbezpieczniej z małym okrągłym uchwytem, które będzie wygodne podczas nauki czyszczenia zębów. Czyszczenie zębów powinno być wykonywane ruchem „wymiatającym” od dziąseł po koronę po zewnętrznej i wewnętrznej stronie. Właściwa higienizacja zębów mlecznych jest niezwykle ważna, gdyż próchnica z zębów mlecznych może przenieść się do zalążków zębów stałych. To choroba bardzo zakaźna, a więc należy robić wszystko, by jej zapobiegać, a jak już się pojawi wdrożyć właściwe leczenie stomatologiczne. Z pierwszą wizytą u lekarza dentysty nie należy zwlekać do momentu, aż wyrosną wszystkie ząbki. Można udać się wcześniej, specjalista dokładnie obejrzy jamę ustną i udzieli wszelkich instrukcji co do właściwego czyszczenia zębów.
Podsumowując, regularna i odpowiednia higiena jamy ustnej jest niezwykle ważna już u niemowlaka. Dzieci te są bardziej narażone na namnażanie bakterii, niż inne osoby. Niewłaściwa oraz nieregularna higiena jamy ustnej u niemowlaka, jak i każdego dziecka może być przyczyną wielu dolegliwości, jak próchnicy, pleśniawek, aft oraz chorób związanych z sercem i nerkami. Mogą one powodować dyskomfort i problemy z przyjmowaniem pokarmów. Dlatego tak ważne jest, aby dbać o jamę ustną.
