Bruksizm jak leczyć?  Leczenie bruksizmu

Mimowolne zgrzytanie zębami, czyli bruksizm jest problemem, z którym boryka się wiele osób. W jego wyniku dochodzi do nieprawidłowości w obrębie jamy ustnej, m.in. uszkodzenia szkliwa oraz dolegliwości bólowych szczęki i żuchwy. Pacjent nawet przez długi czas może być nieświadomy, że cierpi na to schorzenie, ponieważ objawia się ono głównie w trakcie snu. Często dowiaduje się o tym dopiero podczas wizyty w gabinecie stomatologicznym. Jakie są przyczyny zgrzytania zębami? Czym grozi brak leczenia tego zaburzenia? Czy są skuteczne metody leczenia bruksizmu? Na te i inne pytania możesz poznać odpowiedzi czytając ten tekst.

Czym jest bruksizm?

Bruksizm jest schorzeniem polegającym na nieświadomym zaciskaniu zębów i mimowolnej aktywności mięśni żucia. Popularnie przypadłość tę określa się jako zgrzytanie zębami. Wynika ona zarówno z dysfunkcji narządu żucia, jak też z przyczyn psychologicznych. Nieświadome zaciskanie zębów może być nawet 10 razy mocniejsze, niż podczas gryzienia i spożywania pokarmów. Ze względu na porę występowania, dzieli się na bruksizm nocny i dzienny. Dolegliwość ta dotyczy zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Może być przez długi czas niewykryta, ponieważ u ok. 40% pacjentów nie daje żadnych objawów. Brak leczenia bruksizmu może skutkować poważnymi konsekwencjami dla zdrowia.

Przyczyny nadmiernego ścierania zębów

– Pasożyty u dzieci – stwierdza się, że lęk wywołany obecnością pasożytów w organizmie dziecka może spowodować u niego zgrzytanie zębami,
– przewlekły stres – przyczyną powstawania bruksizmu może być podłoże nerwowe: nerwice, sytuacje i stany lękowe, częste poddenerwowanie,
– zaburzenia o podłożu psychicznym – zalicza się do nich np. autyzm, ADHD, schizofrenię, depresję, zespół Pradera i Williego oraz zespół Downa,
– zaburzenia zgryzowo-zwarciowe – wady zgryzu np. nieprawidłowe ułożenie zębów górnych i dolnych względem siebie,
– przerost migdałków,
– zmiany hormonalne – zaburzenia pojawiają się np. przy nadczynności tarczycy,
– choroby przewodu pokarmowego – np. refluks żołądka,
– niedobory składników odżywczych – na bruksizm podatne są osoby z niedoborem witamin z grupy B, D, a także magnezu.
– zaburzenia senne – bezdech senny i lęki nocne,
– alkohol i używki – nadmierne spożywanie alkoholu, a także zażywanie substancji odurzających i kofeiny, zwłaszcza przed snem może przyczynić się do bruksizmu,
– przyjmowanie niektórych farmaceutyków – na ryzyko zgrzytania i zaciskania zębów narażone są osoby korzystające z leków przeciwlekowych, psychotropowych, selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny oraz antydepresyjnych,
– alergie,
– uwarunkowania genetyczne.

Objawy bruksizmu

Jak rozpoznać bruksizm? Charakterystycznym objawem schorzenia jest zgrzytanie zębami. Niekiedy bywa tak donośne, że potrafi wybudzić ze snu partnera pacjenta. Osoby cierpiące na tę dolegliwość czasami same zauważają, że mimowolnie z dużą siłą zaciskają szczęki. Przede wszystkim objawy bruksizmu dotyczą uszkodzeń uzębienia. Dochodzi do ścierania szkliwa, pękania i nadwrażliwości zębów, która objawia się zwłaszcza podczas spożywania posiłków i w trakcie higieny jamy ustnej. Następuje również rozchwianie zębów, a w skrajnych przypadkach zaczynają one wypadać. W wyniku nadmiernego nacisku mogą wystąpić zaniki przyzębia i krwawienie z dziąseł. Pojawiają się dolegliwości bólowe w obrębie szczęk, a także żuchwy. Często dochodzi do bólu głowy (migrena), jak  również szumu w uszach. Nadmierne poruszanie szczęką  doprowadza do zmian zwyrodnieniowych stawu skroniowo-żuchwowego, a pacjent odczuwa ból w jego obrębie. Żuchwa ma ograniczoną ruchomość, często przeskakuje, a podczas otwierania ust słychać charakterystyczne trzaski. Występują patologiczne napięcia mięśni twarzy oraz szyi. Mięśnie żuchwy mogą być opuchnięte, co sprawia że zmienia się kształt dolnej części twarzy.

Do kogo zwrócić się o pomoc?

Przy bólach zębów warto skonsultować się ze stomatologiem, który zastosuje odpowiednie leczenie i poradzi do kogo należy się zwrócić, jeśli potrzebna będzie pomoc innych specjalistów. Diagnostykę bruksizmu przeprowadza się na podstawie ankiet i badań klinicznych. W tym celu wykorzystuje się aparaty elektromiograficzne (EMG), które pozwalają na ocenę układu mięśni żwaczy oraz mięśni skroniowych. Lekarz może przeprowadza badanie palpacyjne dla określenia napięcia mięśni żucia oraz szyi i sprawdzenia ruchomości żuchwy.

Bruksizm – jak go leczyć?

Już pierwsze objawy powinny skłonić do konsultacji ze specjalistą. Im szybciej zastosuje się odpowiednią terapię tym łatwiej będzie można zniwelować przykre objawy i pozbyć się dokuczliwego problemu. Warto zdać sobie sprawę z tego, że bruksizm można i należy leczyć. Terapia jest wielopłaszczyznowa i zależy od przyczyny zaburzenia.
– Leczenie stomatologiczne – specjalista wykonuje zabiegi mające na celu zastosowanie wypełnień na starte zęby, pęknięcia i inne uszkodzenia. Usuwa też urazy zgryzowe i odciąża zęby. Niekiedy przy korekcji uzębienia konieczne jest leczenie ortodontyczne.
– Psychoterapia – w leczeniu na tle nerwowym stosuje się sesje terapeutyczne i techniki relaksacyjne, a także terapię behawioralną. Lekarz może również przepisać pacjentowi odpowiednie leki na konkretne zaburzenia.
– Fizjoterapia stomatologiczna – zabiegi przywracające właściwą pracę stawu skroniowo-żuchwowego, niwelujące napięcie mięśni, stosowanie technik relaksacyjnych, masaży.
– Farmakoterapia – środki pozwalające na zmniejszenie napięcia mięśniowego, działające przeciwlękowo, leki antydepresyjne i inne.
– Nakładki na zęby – są miękkie i przezroczyste. Można je podzielić na:
a) szyny nagryzowe zakładane na uzębienie na noc, które ochraniają szkliwo przed ścieraniem,
b) szyny relaksacyjne noszone zarówno w nocy jak i w ciągu dnia, pozwalające rozluźnić mięśnie szczęki,
c) nakładki dobrane indywidualnie do uzębienia danego pacjenta poprzez wykonanie odlewu.

Botoks w leczeniu bruksizmu. Jak toksyna botulinowa może pomóc w łagodzeniu problemów z żuciem ?

Zastosowanie botoksu, czyli toksyny botulinowej ma niwelować nadmierne kurczenie się mięśni żwaczy. Dzięki temu nie będą się nieprawidłowo napinać i powodować zgrzytania oraz zaciskania zębów. Zabieg jest bezinwazyjny i zabezpiecza też przed wystąpieniem szczękościsku. Wstrzyknięcie botoksu trwa kilka minut. Efekt leczenia utrzymuje się przez ok. 8 miesięcy, po czym procedurę należy powtórzyć. Toksynę botulinową stosuje się powszechnie w medycynie estetycznej.

Domowe sposoby na bruksizm

Oprócz leczenia specjalistycznego objawy bruksizmu można też niwelować samodzielnie w zaciszu domowym. Liczy się regularność i systematyka. Warto wyznaczyć sobie kilka lub kilkanaście minut dziennie na takie sesje. Skuteczne w usuwaniu napięć nerwowych jest stosowanie technik oddechowych. W połączeniu z medytacją i słuchaniem relaksującej muzyki można się całkowicie odprężyć i wyciszyć. Świetnie działają również automasaże twarzy, które niwelują napięcia mięśniowe i rozluźniają. Warto również pamiętać o ograniczaniu sytuacji stresowych zarówno w domu jak i poza nim. Lepiej też unikać gryzienia twardych przedmiotów, które mogą mieć niekorzystny wpływ na uzębienie.

Konsekwencje nieleczonego bruksizmu

– Nasilanie się objawów i problemy zdrowotne.
– Uszkodzenia zębów, łamliwość, chwiejność, aż do ich utraty.
– Podatność uszkodzonego szkliwa na rozwój próchnicy i nadwrażliwość.
– Ubytki przydziąsłowe.
– Obnażanie i obniżanie dziąseł.
– Zanik kości żuchwy i szczęki.
– Zwyrodnienia i stany zapalne stawu skroniowo-żuchwowego, problemy z otwieraniem ust.
– Przewlekłe bóle głowy, twarzy, okolic uszu, szyi, obręczy barkowej, kręgosłupa.
– Drętwienie kończyn.
– Zaburzenia słuchu i widzenia.
– Napięcia i przerost mięśni żuchwy.
– Problemy z oddychaniem.
– Bezsenność, przewlekłe zmęczenie.
– Nadmierne zaciskanie szczęki prowadzi do uszkodzenia protez zębowych.
– Odciski zębów na języku.
– Zaburzenia równowagi.